Ανήλικη Πολιτική Ευθύνη.

Σε αυτές τις εκλογές ψηφίζουν όσοι γεννήθηκαν από τις 31.12.1992 και έπειτα...

Αναρωτιέμαι λοιπόν τα εξής:

α)Με ποια κριτήρια θα κάνουν την επιλογή, και

β)αν είναι ηθικό να ζητάς και να υποχρεώνεις έναν νέο να ψηφίσει χωρίς όμως από την άλλη να τον έχεις προετοιμάσει, ούτε στο ελάχιστο, για το ποιες είναι οι υποχρεώσεις της απέναντι πλευράς, τι θα έπρεπε να αναζητά σαν άτομο, σαν μονάδα και σαν μέλος μέσα σε ένα κοινωνικό σύνολο.

Από τη στιγμή που η πολιτεία δεν αναλαμβάνει ή τουλάχιστον δεν εκπληρώνει σωστά την υποχρέωση της να παράσχει τέτοιου είδους εκπαίδευση μέσω του σχολείου και του γενικότερου εκπαιδευτικού της συστήματος, πως ορίζει, σαν νομική υποχρέωση, σε έναν νέο της να εμφανιστεί και να ψηφίσει; Να ψηφίσει για ποιο λόγο και με ποια κριτήρια, βασίζοντας την κρίση του σε ποιο υπόβαθρο;

Παράλληλα όμως αναρωτιέμαι πόσο ελπιδοφόρο (για το μέλλον μιας πολιτείας) μπορεί να θεωρηθεί το γεγονός ότι δεν νιώθω αυθόρμητα καμία ηθική υποχρέωση να εμφανιστώ και να “ασκήσω το εκλογικό μου καθήκον”. Κι αν νιώθω τώρα, που δεν νιώθω, δεν ένιωθα σίγουρα στα 18 μου, και επειδή από τότε δεν έχουν περάσει παρά 3 χρόνια, θυμάμαι ευδιάκριτα πλήθος από υπόλοιπους συνομήλικους μου, με την ίδια άγνοια και αδιαφορία. Πόσο αίσιο εν ολίγοις μπορεί να θεωρείται σαν γεγονός ότι στην πλειοψηφία τους οι νέοι, δεν αισθάνονται καμία ηθική υποχρέωση να ασχοληθούν με τα κοινά του τόπου τους; Και θα συνεχίσω πάνω σ' αυτό αφού κάνω μια παράκαμψη για να αιτιολογήσω τα εισαγωγικά στο “ασκώντας το εκλογικό μου καθήκον”.

Η αλήθεια είναι ότι δεν νιώθω καμία υποχρέωση να ασκήσω το εκλογικό μου καθήκον, με τον τρόπο με τον οποίο τείνει να ορίζεται σήμερα αυτή η υποχρέωση. Το να εμφανισθείς παρόν στο εκλογικό κέντρο, από μόνο του, δεν μπορεί να αποτελεί καθήκον. Δεν αποτελεί καθήκον ούτε προς τον εαυτό σου, ούτε προς την πολιτεία. Χρέος κάθε πολίτη είναι να προστατεύει τα συμφέροντα του τόπου του, συμμετέχοντας πρακτικά, ενεργώντας τόσο ατομικά όσο και σε συνεργασία με υπόλοιπα μέλη από το σύνολο. Χρέος κάθε πολίτη είναι να υπερασπίζεται την ευμάρεια της πολιτείας του, τόσο προσωρινά σε ένδειξη αυτοσεβασμού, αλλά και πολύ παραπάνω μελλοντικά, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης και ανταπόδοσης για τα όσα και εκείνος βρήκε από προηγούμενες γενιές. Σαν άτομο επιλέγεις με ποιο τρόπο, και αν θα σέβεσαι τον εαυτό σου και θα υπερασπίζεσαι την ατομική ελευθερία σου, σαν πολίτης όμως οφείλεις να συμμετέχεις, να εκφράζεσαι και να τοποθετείσαι ενεργά και δημόσια. Να ενημερώνεσαι, να μελετάς, να συζητάς και να αντιδράς. Να απορρίπτεις και να επικροτείς. Να ζητάς και να δίνεις εξηγήσεις, να σέβεσαι και να υπερασπίζεσαι τον γύρο σου. Εν ολίγοις, να νοιάζεσαι. Ένας άδειος από προσωπική άποψη λοιπόν, και κούφιος λόγος δεν αποτελεί καθήκον και άρα δεν θεωρώ ότι αποτελεί και άσκηση καθήκοντος μια ρομποτική και άνευ ουσίας παρουσία-αναλαμπή στις κάλπες. Για την ακρίβεια κάτι τέτοιο έρχεται σε απόλυτη αντίθεση με το ουσιαστικό χρέος του πολίτη. Το ψήφισμα πρέπει να έπεται μιας σοβαρής σειράς προβληματισμών για το τι είναι καλύτερο για το σύνολο. Αυτό, εδώ, δεν ισχύει. Και πως να ισχύει όταν δεν υπάρχει η στοιχειώδης μόρφωση που να υπαγορεύει ότι το ατομικό συμφέρον μπορεί και πρέπει να έρχεται σε αρμονία με το συλλογικό συμφέρον. Σε αντίθεση, στα μέρη μας διαπρέπει μόνιμα η ήντα-σε-νοιάζει-εσένα λογική. Μια τέτοια συμπεριφορά όμως, οδηγεί ένα κράτος (γιατί, παρά τη διάλεκτο, δεν αφορά μόνο τοπικά) στην αταξία του όχλου και του ατομικού συμφέροντος, η οποία είναι και ακριβώς η κατάσταση που επικρατεί σήμερα στην Ελλάδα.

Επιστρέφοντας όμως, τι φταίει και ένας νέος είναι πολιτικά ανίδεος; Είναι το ζητούμενο να μην ψηφίζει κάποιος από τα 18; Ή να ψηφίζουν κάποιοι και κάποιοι όχι; Είναι η ουσία ενός κράτους δημοκρατίας να αποκλείει πολίτες από τα κοινά; Είναι δυνατόν να καθοριστούν ποιοι είναι αυτοί που έχουν ορθή πολιτική σκέψη;

Σαφώς και δεν είναι το ζητούμενο της δημοκρατίας, όπως και αν αυτή κάποιος την αντιλαμβάνεται, να αποκλείει και να διαχωρίζει αυθαίρετα τους πολίτες. Δεν είναι όμως σίγουρα θεμιτό ένα δημοκρατικό κράτος να κρατά τους πολίτες του μακριά από την πολιτική εκπαίδευση. Ένας λαός που υπό καθοδήγηση της κεντρικής διοίκησης δεν εντρυφεί στην πολιτική, δεν είναι για να θεωρεί ότι ζει υπό δημοκρατικό καθεστώς. Πράγμα που ισχύει σαφώς σήμερα στην Ελλάδα, στην οποία ζούμε περισσότερο μια μορφή ήπιας απολυταρχίας. Και είναι και το μόνο που γνωρίζουμε.

Τι γίνεται λοιπόν; Φταίει μια νέα γενιά αδιάφορη και ανεπρόκοπη;

Προφανώς και δεν φταίει ο νέος. Πως θα μπορούσε να είναι πολιτικά ενεργός και κινητοποιημένος; Μπορεί να μου δώσει κάποιος ένα ελκυστικό κίνητρο; - διότι καθημερινά, λαμβάνει δεκάδες ελκυστικά κίνητρα για να μην είναι. Όταν από το σπίτι του δεν συμμετέχει σε αποφάσεις(προϋπολογισμός εξόδων, συμμετοχή σε λογαριασμούς με το χαρτζιλίκι του, συγκεκριμένο χαρτζιλίκι, γενικότερη συμμετοχή σε έξοδα του σπιτιού, κλπ..), όταν στη γειτονιά του, στο σχολείο του, στην τάξη του, δεν υπάρχει κοινός διάλογος, συσπείρωση και συμμετοχή και έννοια της ομάδας, πως είναι δυνατόν να συμμετέχει στα κοινά μιας μεγαλύτερης σε μέγεθος κοινότητας; Πως είναι δυνατόν να προσφέρει, όταν κανένας δεν του ζήτησε και δεν του έμαθε τίποτα παραπάνω από το να σκύβει το κεφάλι πάνω από ένα βιβλίο; Για να θεωρηθεί κάποιος υπεύθυνος πολίτης, πρέπει να αντιμετωπιστεί και σαν υπεύθυνος πολίτης. Και όταν τα κύρια μέλη της κοινότητας, οι ενήλικες, θεωρούν τον νέο αδαή, θα παραμείνει αδαής. Το πρόβλημα που ξεκινάει από το ελληνικό σπιτικό είναι ότι το παιδί θεωρείται εύθραυστο, δεν προωθείται η ανεξαρτητοποίηση και κατά κύριο λόγο δεν διδάσκονται κοινωνικές αξίες. Κύριο μέλημα είναι το διάβασμα και το σχολειό, για την απολαβή μιας μόρφωσης που είναι επιεικώς στραβής μέχρι και ύποπτης.

Σαφώς όμως και ο νέος δεν μπορεί να αποσυνδεθεί από το μερίδιο και της δικής του ευθύνης, δεν μπορεί και δεν είναι δίκαιο να λάβει μονάχα το ρόλο του θύματος. Δεν μπορεί να τα χρεώσει όλα σε ξένες πλάτες γύρω του, μιας και αυτό θα τον οδηγούσε στην ανευθυνότητα και θα έγερνε αυτόματα και την δική του πλάτη αυτή τη φορά για να δεχτεί την ευθύνη από κάποιον άλλο - και τούμπαλιν. Ο νέος σήμερα είναι πιθανότατα, άτομο πιο κοινωνικά ευαισθητοποιημένο από ποτέ. Αλλά χρειάζεται να δράσει. Να μιλήσει, να κάνει αυτά που το κεφάλι του του λέει ότι είναι σωστά. Πάνω απ' όλα πρέπει να βρει το θάρρος να ξεφύγει από τη σιωπή και το ευγενές θράσος να διεκδικεί τα αυτονόητα. Ο τρόπος που δουλεύει σήμερα η χώρα, κατ' απόδειξη οδηγεί, το καλύτερο, στην απαξίωση και μετέπειτα στην υποδούλωση(είδη είμαστε εδώ). Πέρα και μακριά από την ανοησία των κομμάτων, το πρόβλημα της Ελλάδας είναι πρόβλημα γενικής νοοτροπίας. Και αυτήν την χαράζει ο λαός και η φιλοσοφία με την οποία κατευθύνεται. Δεν την χαράζει το κόμμα. Το κόμμα προέρχεται από το λαό και ορίζεται από το λαό. Κατά συνέπεια, διακατέχεται και από την ίδια λαϊκή ιδεολογία: “Ήντα με νοιάζει εμένα”.

Εν τέλει, και σαν ευχή για κάθε ένα από εμάς: Να εκμεταλλευτούμε αυτούς τους καιρούς της κρίσης και τις αμφισβήτησης που αυτή φέρνει. Μιας κρίσης, όχι οικονομικής, αλλά κρίσης νοοτροπίας, μιας κρίσης όχι του κράτους αλλά του έθνους, μιας κρίσης που δεν ξεκίνησε το 2008 ούτε και θα περάσει σε 3 ή 4 χρόνια, αλλά μιας κρίσης που θα αποτελέσει αγώνα γενεών. Και μακάρι να είναι έτσι γιατί τότε η ανάκαμψη θα βρει μια Ελλάδα με νέα προοπτική. Όσο πιο σύντομα το καταλάβουμε τόσο πιο ήπια θα συγκρουστούμε με την πραγματικότητα.